Bebeklerde Kolik Ve Baş Etme Yolları

Anne ve babalar için kâbusa dönüşebilen kolik ve gaz sancısı sorunu, genellikle sağlıklı bebeklerde, 2-3 hafta ile dört ay arasında, haftada üç günden fazla ve günde üç saat kadar süren ağlama nöbetleri ile kendini gösteriyor. Bebeklerde görülme sıklığı her 4 bebekten birindedir. Yani oldukça yaygın. Bazı teoriler insan yavrusunun 12 ay anne karnında kalması gerekirken, insanın geçirdiği evrim dolayısıyla 9 ayda dünyaya gelen bebeklerin sindirim sisteminin oluşması için gereken süre boyunca gaz sorunu yaşadığını iddia ediyor. Kısıtlı denekler üzerinde yapılan bilimsel araştırmalar da gaz problemin düşük doğum ağırlıklı bebeklerde daha sık görüldüğü ve daha geç başladığını söylüyor.

Bebeğimizin kolik olma ihtimalinden şüphelenerek doktorumuzu ziyaret ettiğimizde, ikinci bebeğimiz Vera  sayesinde sadece kolik değil, laktoz intoleransıyla tanışmış olduk. Tam Vera’nın laktoz intoleransı olduğuna ikna olmuştuk. 4 aylık diğer bebekler gibi Vera’nın standart ölçüde kilo alması gerekirken, aksine -250 gram kayıp ile doktorumuzda soluğu alınca, önce dana ürünleri içeren gıdaları diyetimizden çıkardık. Bu süreçte Vera’nın dana ürünleri dahil daha birçok gıdaya alerjisi tespit edildi.

Doğrusu koliğe, gaz sancısına, alerjiye dair hiçbir fikrimiz yoktu, sadece garibimize giden detayları doktorumuzla paylaşınca bir anormallik olduğunu anladık. Şöyle tanımlayabiliriz, Vera anne göğsüyle kavga ediyor sinirleniyor, düzgün emmiyor ve memeyi bırakıyordu. Kakası su gibiydi, çok sesli kaka yapıyordu ve kaka yapmakta zorlanıyordu. Kaka sesi çok gürültülüydü ve uzun uğraşlar ve morarana kadar ağlamalarla kakasını yapıyordu. Uykusu olduğu halde uzun süreler sakinleştirilemiyor saatlerce ağlıyordu. Vera’yı sakinleştirmeye çalışırken kendimi çok çaresiz hissediyordum. Emzirirken, beslerken bebeğimin sıklıkla karnından bağırsaklarından lıkır lıkır sesler gelmekteydi. Biz basit bir gaz sorunu zannederken, suratında ki kırmızı sivilcemsi döküntülerin bile bu sütü sindirememekten kaynaklanan karın ağrısı ve gaz sancısıolduğunu öğrendik. Eşim ben bu çocuk neden bu kadar çok ağlıyor, neden bu kadar huzursuz diyerek dertlenirken, eşim amma da abarttın, bebektir ağlar canım diyerek beni telkin etmeye çalıştı ama benim aklıma yatmıyordu ve doktorum ile paylaştım. Sizde bebeğinizde gözlediğini belirtileri mutlaka doktorunuzla paylaşın. Çünkü Vera mızmızlanmıyormuş, ağlamaları normal değilmiş, bebeğimiz alerjiler yüzünden ciddi ağrılar ile acı çekiyormuş. Bizim şüphelerimiz kızımıza çabucak teşhis konmasını sağladı. Doktorumuzun ilk tavsiyesi, bebeğin bir göğüsteki sütü tamamen tüketmesi gerekliliğiydi. Göğüsteki ilk sütünün daha çok laktoz içerip bebeği rahatsız ettiğini ama devam eden sütün yağlı bölümünün sindirim için daha kolaylaştırıcı olduğunu, dolayısıyla iki göğüsden az az emzirmek yerine bebeğin bir göğüsü tamamen boşaltmasının sıkıntılarını bir miktar azaltacağını aktardı. Diğer vurguladıkları, bebeği dik emzirmek (asla yatırarak emzirmemelisiniz), süt ve süt ürünlerini tüketmemek. Ambalajlı hiç bir market ürünü kullanmamak… Gıda alerjisi ile yıllardır süren ve bitmeyen uğraşılarımızı başka bir yazıda anlatıyorum.

Annenin yediği ve içtiği besinler bebekte gaz problemine neden oluyor.

Annenin yaşam stili ve beslenmesi, anne sütünün içeriğini belirleyerek gaz problemi üzerinde etkili oluyor. Asitli, baharatlı anneye de gaz yapan sindirimi zor gıdalar bebeğe de gaz sorunu yaşatacaktır. Annenin diyetindeki çeşitli besinler de (süt,yumurta,ceviz,fıstık,çavdar,buğday) benzer alerjik reaksiyon veya intoleransa sebep olabiliyor. Gaz sancısı problemi olan bebeklerin yüzde 10-25’inde nedenin besinlere bağlı alerjiler olduğu biliniyor.

Bitki çayları faydalı değil!

Kolik gaz probleminde, bitki çayları ve bitkisel kökenli gaz giderici şurupların yeterli olmadığı ve yan etkileri nedeniyle bebeklerde kullanımı önerilmiyor. Genellikte artan şiddette ağlama veya ağlama süresinin uzaması, buna eşlik eden kusma, kanlı kaka yapma, beslenme isteksizliği, karın şişliği, ciltte yaygın egzama, kilo alımında duraklama&gerileme, ateş, bilinç değişikliği gibi bulgular varsa mutlaka doktora başvurulmalıdır. İdrar yolları enfeksiyonu, ani gelişen orta kulak iltihabı ve inek sütü alerjisi dikkatle ele alınarak tedavi edilmelidir.

Emziren anneler beslenmesine dikkat etmeli

Doğumdan sonraki ilk yarım-bir saatlik süre içinde anne sütü  yeterlidir. Bebeğe başka hiçbir ek besin, su dâhil, verilmemelidir. Yeni doğan bebeğin beslenmesi için annenin salgıladığı sütün besin içeriği, annenin yedikleri ile vücudundaki depolardan sağlanır. Anne sütü ile beslenen bebeklerde gaz probleminin daha az görüldüğü de düşünülürse, sağlıklı bir anne sütü içeriği için annenin beslenme alışkanlığı oldukça önemli. Emziren annenin salgıladığı sütteki enerjinin önemli bir kısmı yediklerinden sağlanıyor. Sağlıklı bir annenin günde ortalama 700-800 ml süt salgıladığı esas alındığında emzirme döneminde günlük enerji ihtiyacına 750 kalori ek yapılmalıdır. Bu miktarın 500 kalorisi annenin yediklerinden, 250 kalorisi ise gebelikte kazanılan depolardan karşılanıyor. Emzirirken su metabolizmasında artış olduğundan süt miktarının değişmemesi için annenin sıvı alımını artırması da önemli. İnsan vücudunda besin tüketimi ile vücutta oluşan zararlı maddeleri atmak, vücut ısı dengesini sağlamak için günde yaklaşık 2.5 litre sıvı kaybı olur. Emziren annenin günlük olarak alması gereken toplam sıvı miktarı en az üç litre olmalıdır. Bu miktar evimizdeki ölçülerle söylersek 12 su bardağı su, süt, ayran, hoşaf, komposto, limonata, şerbet, meyve suları şeklinde olmalıdır. Çay, kahve gibi içecekler ise süt verimini azaltır. Dengeli ve yeterli beslenen kadınlarda, gebelikte biriken deri altı yağ dokusu, süt yapımında kullanılıyor. Dolayısıyla emzirme süreci içinde zayıflama diyeti yapılmamalıdır.

Bebeklerde gaz sancısını artıran yanlışlar

• Bebeği aşırı beslemek ya da az beslemekBebek anne sütü alıyorsa, annenin diyetiyle aldığı ve yememesi gereken yiyecekleri tüketmesi
• Bebeğin ağlamasına aşırı tepki gösterme, giderek artan gerginlikBebeğin ağlamalarının bir süre sonra kendiliğinden geçeceğini unutarak kulaktan dolma bilgilerle çok sayıda ilaç kullanma eğilimi
• Bebeğin mizacına uygun olmayan şekilde bebeği aşırı aktif turmak, aşırı ağlamaya neden olmak,Nadiren de olsa sancının sebebinin başka bir problem olma olasılığını göz ardı etme
• Hareketli bebeklerin daha az gaz sancısı çektiği, daha rahat gaz çıkardığından yola çıkarak, bebeğinizin bacakları ile  bisiklet sürme hareketi yaptırmanızı öneririm. Bebeğinize yapacağınız hafif masajlarda bebeğinizi rahatlatacaktır. Masaj için sayfa görseline gözatın.
• Bebeğiniz için bir bebek dönencesi alarak, bebeğinizin dönence altında kıpır kıpır eğlenirken, bol bol bacak hareketleri yapmasını, hem iyi  vakit geçirmesini hem de daha rahat gaz çıkarmasını sağlayabilirsiniz.

Kolik bebekleri sakinleştirmekte zorlanacaksınız, ama sabredin belli bir süre sonra sona erecek

Bebeğinizin morarana kadar ağladığı anlarda aspiratör, saç kurutma makinesi, elektrik süpürgesi sesi bebeğinizi bir süreliğine sakinleştirebilir.

Yukarıda bahsettiğim detaylar ile birlikte bebeğinizi emzirirken bir göğüsteki sütü tamamen tüketmesini sağlamalısınız. Göğüsteki ilk sütünün daha çok laktoz içerip bebeği rahatsız ettiğini ama devamındaki sütün yağlı bölümünün sindirim için kolaylaştırıcı olduğunu, dolayısıyla iki göğüsden az az emzirmek yerine bebeğin bir göğüsü tamamen boşaltmasının gaz sancıları ile yaşadığı sıkıntılarını bir miktar azaltacağını bilmelisiniz. Bebeği dik emzirmeli (asla yatırarak emzirmemelisiniz) ve anne sütü dışında başka bir gıda vermemelisiniz.

Göğüs ucunuzda çatlaklar ve yaralar varsa hayvansal içerikli/lanolin esaslı kremler kullanmayın. Hayvansal içerikli merhemler kolik sancılarını artıracaktır. Tamamen bitkisel çözümleri deneyin.